عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر پرداختن به فلسفه علوم اجتماعی راهبردی گفت: علوم انسانی به عنوان علوم جزئی بر مبنای مجموعهای از علوم کلی و فلسفههایی استوارند که از آنها اتخاذ موضوع میکنند.
به گزارش خبرنگار آیینواندیشه خبرگزاری فارس، حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در همایش تحول علوم انسانی که در دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار داشت: علوم انسانی دانشهایی هستند که با پرداختن به موضوعات همچون آگاهی و اراده انسان به وجود میآیند و در نظر ارسطو علوم نظری در باب هستههایی است که انسان تنها آنها را میشناسد بحث میکند.
وی افزود: اما علوم عملی که فارابی آن را علوم انسانی قلمداد میکرد راجعبه هستیهایی بحث میکند که با اراده انسان تحقق مییابد و ضرورت تحول در علوم انسانی را از دو نگاه به علم میتوان بررسی کرد. دیدگاه نخست هویتی مستقل برای معارف علمی قائل بوده و مشکل جامعه علمی را در پرداختن به موضوعات و در عالمان میداند. بنابراین وجود حسن فعلی و در نظر گرفتن کارکرد صحیح برای علم و نیز حسن فاعلی و نیت خوب برای آن نیاز است.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان اینکه در نگاه دوم ساختار علم متأثر از حوزه فرهنگ و تاریخ است افزود: این نگاه در نیمه اول قرن بیستم با نظریات مکتب فراکفورت آغاز گشته و نسل کنونی آن پستمدرنها هستند. در این نگاه ساختار معرفت علمی مستقل از دیگر حوزههای معرفتی یا انگیزشی نیست و هر فرهنگی به صورت ایجابی یا نفیی ناگریز است، علمی متناسب با خود را شکل دهد.
وی گفت: هر کدام از دیدگاههای فوق مشکلاتی دارند و ما باید راه دیگری را بجوییم به هر حال مسئله اصلی این است که آیا حقیقت خارج از خواست و اراده ما هویت دارد یا یک امر بینالاذهانی بوده و با تصمیم یا تطابق جامعه علمی ساخته میشود.
وی گفت: مشکل دیدگاه نخست پوزیتویستها به آنها نزدیکتر هستند محدود کردن معرفت علمی به دانشهای آزمونپذیر و نفی گزارههای ارزشی و متافیزیکی است.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان اینکه حال آنکه ما معتقدیم در سایه عقل تجربی، عقل متافیزیکی، عقل عملی و عقل استنباطی میتوان از منابع متعدد استفاده کرد و خطر دوم نسبی و تاریخی گشتن معرفت و از بین رفتن ملاک صدق و کذب و قیاس ناپذیری فرهنگها است. بنابراین ویژگی مشترکات پستمدرن انکار روشنگری است.
وی گفت: بنابراین باید سراغ فلسفه علوم اجتماعی رفته و هدف این علوم روششناسی و اصول حاکم بر آنها را مورد بحث قرار داد و تحولی به طور طبیعی در آنها شکل گیرد. در ادامه نیز باید آن بخش از مبانی دینی که با اهداف مشخص شده در علم ارتباط دارد گزینش کرده و بر این مبنا یکسری اصول کلی متناسب با آن حوزه معرفتی را به دست آورد سپس به روشهای جزییتر پرداخت.
پارسانیا ادامه داد: در باب تصرف در علوم مدرن باید کل جامعه و فضای فرهنگی روی پاسخهای فلسفی در قالبهای هنری تصرف کرد البته نه تصرف جزیی صوری بلکه تصرف بنیادین و کلی از طریق نگاه یکپارچه به مبانی و اصول موضوعه و زمینهها و ریشههای آن نیاز است.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در پایان خاطرنشان کرد: این در حالی است که امروزه به دلیل تصلب شاخههای علم مدرن راه نگاه کردن ما به دانش اجتماعی جهان اسلام نیز مسدود است. برای نمونه مطالعه علمی راجعبه فقه باید برونفقهی باشد و مطالعه درونیاش علمی نیست.
گفتنی است همه آثار استاد پارسانیا در فروشگاه موسسه کتاب فردا و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است.
برای ارسال دیدگاه لازم است وارد شده یا ثبتنام کنید