محمد دشتی

استاد محمد دشتی در سال 1320 ش. در روستای «آزادمون» از توابع شهرستان محمودآباد، در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود. این خانواده صاحب سه پسر و دو دختر بودند که محمد چهارمین فرزند محسوب می شد. پدرش ابراهیم مردی مهربان و سخت کوش، و سرلوحه کارهایش تقوا و پاکدامنی بود. او به ائمه اطهار علیهم السلام بسیار عشق می ورزید و از عنایات آنان بهره مندبود؛ از جمله پدر استاد نقل کرده است:
شبی در خواب دیدم ائمه علیهم السلام در مجلسی گردهم آمده اند و حضرت ولی عصر علیه السلام به صورت جوانی خوش سیما از آن ها پذیرایی می کنند. در آخر جلسه، آن حضرت از سینی ای که در دستشان بود، تکه نانی به من دادند. فردای آن روز به هنگام فعالیت متوجه شدم تکه نانی که حضرت در خواب به من داده اند، در جیب لباسم موجود است.[۱] از این قبیل رؤیاها، پدر بزرگوار استاد خیلی نقل می کرد.
دوران کودکی و تحصیل

محمد در دوران خردسالی علاقه زیادی به یادگیری و تحصیل داشت؛ به طوری که در سن 5 سالگی به اصرار فراوان خود وارد دبستان شد و با علاقه فراوان این مقطع را تا ششم ابتدایی سابق با موفقیت به پایان رساند. بعد از اتمام دروس ابتدایی، در سال 1342 ش. با پیشنهاد بزرگان روستا و به سبب عشق به آموختن علوم حوزوی، به حوزه علمیه آمل وارد شد و در مسجد امام حسن عسکری علیه السلام[۲] به تحصیل پرداخت.[۳]
پس از یک سال، برای ادامه تحصیل به شهر مقدس قم نقل مکان کرد و در مدرسه گلپایگانی به تحصیل ادامه داد. کوشش های خستگی ناپذیر او موجب شد تا دوره سطح را با موفقیت به پایان رساند.
اساتید

شیخ محمد دشتی پس از اتمام سطح در حوزه ، از محضر آیات بزرگواری استفاده کرد. همچون:
مشکینی (کتاب حدود و دیات)
جوادی آملی (متاجر و اسفار)
مکارم شیرازی (صلاة)
میرزا هاشم آملی (یک دوره خارج اصول)
حسن زاده آملی، (فلسفه کتاب اشارات)
محمدی گیلانی (اسفار)
محمد حقی (شرح منظومه)
شهید مفتح (روش تحقیق و نویسندگی)
جعفر سبحانی
شهید مصطفوی کرمانی
همچنین موفق شد مدرک دکترا را اخذ کند.
تشکیل خانواده

استاد در حدود سالهای 48 و 49 با خانواده ای مذهبی در شهر آمل وصلت کرد. ثمره این وصلت دو دختر و سه پسر به نامهای محمدمهدی، حسین و علی اصغر بود که هر سه پسر، محصل علوم دینی هستند. استاد طبق وصیتنامه ای که در زمان جنگ نگاشته بود، آرزو داشت پسرهایش محصل علوم دینی باشند که این آرزو محقق شده است.
آثار تحقیقی و تألیفی

استاد محمد دشتی در کنار دروس حوزوی همواره به فعالیت های تحقیقاتی می پرداخت و در موضوعات مختلف کتاب هایی را به رشته تحریر درآورد، ایشان به ویژه به نشر احادیث نهج البلاغه اهتمام داشت. او معتقد بود که: «بزرگترین رسالت حوزه این است که پل ارتباطی بین این نسل و معارف اهل بیت علیهم السلام ایجاد کند.» تألیفات وی از این قرار است:
الف) مجموعه بینش توحیدی:
عقائد اسلامی
فلسفه اجتهاد و تقلید
سیر در تفکر مادی
مذهب روشنفکری
ابزار و وسائل تحقیق
طرح های نوین آموزشی
روش های بررسی مکتب ها
جهان بینی توحیدی
کدام اسلام؟
طرح عقائد و احکام
روش نوین در تدریس احکام
ب) مجموعه تربیتی:
مسئولیت تربیت (این کتاب تاکنون 10 بار تجدید چاپ شده و مورد مطالعه و توجه بسیاری از بانوان بوده است.)
مسأله تربیت.
ج) مجموعه آشنایی با نهج البلاغه:
شناخت نهج البلاغه
اطلاعات مقدماتی نهج البلاغه
کلیدهای شناسایی نهج البلاغه
روش های تحقیق در نهج البلاغه
طرح های آموزشی نهج البلاغه
شرح آموزشی نهج البلاغه (3 جلد)
شعر شاعران نهج البلاغه (2 جلد)
فهرست شروح نهج البلاغه (3 جلد)
فرهنگ واژه های معادل نهج البلاغه
فرهنگ موضوعات کلی نهج البلاغه
فرهنگ معارف کلی نهج البلاغه (2 جلد)
فرهنگ لغات نهج البلاغه
المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه (جزو متن درسی دبیران و نیز 90 ساعت ضمن خدمت قرار گرفت) و امور تربیتی وزارت فرهنگ کتاب شناخت نهج البلاغه را طی بخشنامه ای در سال 68-69 جزو متن درسی و مسابقاتی معلمان و مربیان امور قرآنی و نهج البلاغه قرار داده است. و در صدا و سیما شبکه 1 و 2 و رادیوی قم بخش «گنج و گنجینه» شرح مفصلی از عملکردهای مؤسسه و توضیحات کاربردی نسبت به این مجموعه پخش شده است.
استاد محمد دشتی بر اساس کار گسترده در زمینه نهج البلاغه سرانجام یکی از ترجمه های ماندگار نهج البلاغه را همراه فهرست کامل موضوعی به پیشگاه شیفتگان فرهنگ علوی تقدیم داشت که بارها توسط ناشران گوناگون منتشر شد.
د) مجموعه فرهنگ سخنان معصومین علیهم السلام:
1-15- نهج الحیاة؛ این مجموعه در 15 جلد به چاپ رسیده است که جلد اول آن اختصاص به پیامبران الهی و جلدهای دیگر، هر یک اختصاص به سخنان یکی از معصومین دارد.
هـ) مجموعه تحلیل تاریخ سیاسی معصومین علیهم السلام:
روش های مبارزاتی پیامبران آسمانی
روش های مبارزاتی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله
سیره امام علی علیه السلام (در 15 جلد)
امام علی علیه السلام الگوی کامل انسانیت
موفقیت ها و مشکلات امام علی علیه السلام
تحلیل حوادث ناگوار زندگانی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
ره آورد مبارزات حضرت زهرا سلام الله علیها
ویژگی های مبارزات حضرت زهرا سلام الله علیها
انگیزه های قیام عاشورا
پیام های عاشورا
حماسه غدیر
جایگاه غدیر
و) کتاب هایی که در آستانه نشر قرار دارند:
تفسیر آموزشی قرآن (3 جلد)
شرح و تفسیر نهج البلاغه (3 جلد)
فهرست شروح نهج البلاغه (3 جلد)
سیره عملی حضرت امیرالمومنین علیه السلام (15 جلد)
دروس آموزشی نهج البلاغه (3 جلد)
روش برداشت از قرآن (2 جلد)
روش تحقیق و برداشت از نهج البلاغه (2 جلد)
زن و تضادهای زندگی اجتماعی
فرهنگ سخنان حضرت زهرا سلام الله علیها
گلبوته های گلستان فاطمه سلام الله علیها
اخلاق نظامی در نهج البلاغه
تئوری های مدیریت از دیدگاه نهج البلاغه
باورهای جاودانه در نهج البلاغه
ره آورد عاشورا
ره آورد اسارت عترت علیهم السلام
اصول پنجگانه اعتقادی در نهج البلاغه
فرهنگ سخنان حضرت زهرا سلام الله علیها (به زبان لاتین)
فرهنگ سخنان امام حسین سلام الله علیها (به زبان انگلیسی)
امام علی علیه السلام الگوی کامل انسانیت
نقش الگویی حضرت زهرا سلام الله علیها
اسناد و مدارک نهج البلاغه
روات و محدثین نهج البلاغه
فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام
ز) سایر آثار:
استاد دشتی در طی همکاری های ده ساله خود (سال های 1366 تا 1377 ش) با وزارت فرهنگ، جزوات مسابقاتی نهج البلاغه را برای مقطع راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه به رشته تحریر درآورد. تاکنون این جزوات آماده شده است:
آیین دوست یابی در نهج البلاغه
ارزش های اخلاقی در نهج البلاغه
اخلاق اجتماعی در نهج البلاغه
جوان و ارزش های انسانی در نهج البلاغه
جاذبه و دافعه در نهج البلاغه
حق و باطل در نهج البلاغه
دوستی دوستان در نهج البلاغه
تربیت در نهج البلاغه
واقعیت نگری در نهج البلاغه
نظارت مردمی در نهج البلاغه
پیام استقامت امام در نهج البلاغه
نوجوانی و ارزش ها از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران مقطع اول راهنمایی)
نوجوانی و ارزش ها از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران مقطع اول راهنمایی)
اخلاق نوجوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران مقطع دوم راهنمایی)
اخلاق نوجوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران مقطع دوم راهنمایی)
مسئولیت های جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران مقطع سوم راهنمایی)
مسئولیت های جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران مقطع سوم راهنمایی)
جوان و سازندگی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران اول متوسطه)
جوان و سازندگی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران اول متوسطه)
شناخت دوران جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران دوم متوسطه)
شناخت دوران جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران دوم متوسطه)
پسران و آینده سازی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران سوم متوسطه)
دختران و آینده سازی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران سوم متوسطه)
راه مقابله با مشکلات جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای پسران مقطع پیش دانشگاهی)
راه مقابله با مشکلات جوانی از دیدگاه نهج البلاغه (برای دختران مقطع پیش دانشگاهی)

فعالیت های فرهنگی و اجتماعی

الف) قبل از انقلاب اسلامی:
استاد محمد دشتی قبل از پیروزی انقلاب با تشکیل کلاس های عقائد و جلسه بانوان در شهرها و روستاها، تلاش می کرد که نسل جوان را با دین و باورهای مذهبی آشنا سازد و در اکثر اوقات با برگزاری کلاس ها و جلسات (پرسش و پاسخ)، سعی در از میان برداشتن مشکلات و شبهات فکری جوانان داشت.
ب) بعد از انقلاب اسلامی:
بعد از پیروزی انقلاب فعالیت های گسترده تری داشت؛ از جمله:
احداث چند حسینیه و مسجد در شهر و روستا، از جمله در دماوند؛
برگزاری کلاس های احکام و عقاید؛
همکاری با صداوسیما؛
حضور در سمینارهای مختلف؛
آگاهی دادن به مردم در سخنرانی ها و تألیفات خویش؛
بنیان گذاری مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین علیه السلام؛
احداث پُل در روستایی در مازندران؛
تدریس در حوزه و دانشگاه (مثل دانشگاه تربیت معلم، دانشگاه عالی قضایی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه امام حسین علیه السلام و دانشکده تبلیغ حوزه)؛
تهیه جزوات مسابقاتی نهج البلاغه برای مقطع راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی.
فعالیت های سیاسی

استاد محمد دشتی در کنار فعالیت های فرهنگی و تحقیقاتی، به فعالیت های سیاسی و اجرایی نیز توجه داشت و در این زمینه مسئولیت هایی بر عهده گرفته بود. وی مدتی مسئول آموزشی سپاه آمل، مسئول جهاد میناب، نماینده و ولی فقیه (حاکم شرع هیئت واگذاری زمین) در استان اصفهان، امام جمعه سمیرم، عضو هیئت علمی مجتمع آموزشی جانبازان و مسئول مؤسسه تحقیقاتی نهج البلاغه بود.