محسن اراکی

استاد، محسن محمّدی عراقی (اراکی) در سال ۱۳۳۴ش در خانوادهٔ علم و فضیلت در نجف اشرف چشم به جهان گشود.والد گرامیش، مرحوم حضرت آیت اللّه العظمی حاج شیخ حبیب اللّه اراکی (رضوان‏ الله‏ تعالی‏ علیه) از فقهای وارسته و اساتید بنام حوزهٔ علمیّهٔ نجف بود و افزون بر مقام شامخ علمی ‏ای که ایشان را در صف علمای طراز اوّل حوزهٔ علمیّه نجف قرار می ‏داد، در میدان عمل نیز از پیشتازان بود. ورع، تقوا، عبادت، زهد و سایر ملکات و سجایای اخلاقی ایشان کم نظیر بود. او در عالم سیر و سلوک و معنی، مقامی عالی داشت و علاوه بر دارا بودن صفا، طهارت و کمالات اخلاقی، از حالات بسیار خوب معنوی نیز برخوردار بود و مکاشفات و مشاهدات ربّانی نصیبش می‏ شد.
والدهٔ مرحومهٔ استاد، فرزند عالم پرهیزکار مرحوم آیت اللّه العظمی شیخ صفرعلی اراکی (رضوان‏ الله‏ تعالی‏ علیه) است.
مرحوم آیت اللّه العظمی شیخ صفرعلی اراکی (رضوان‏ الله‏ تعالی‏ علیه)، از اعاظم فقها و زهّاد حوزهٔ علمیهٔ نجف اشرف بود. او تألیفات فراوانی در زمینهٔ مسائل فقهی و اصولی دارد و قریب یک دورهٔ فقه استدلالی و نیز یک دورهٔ کامل اصول فقه از جمله آثار علمی باقی مانده از ایشان است.
استاد معظم، قرآن کریم را نزد مرحوم والد و والده فرا گرفت و نیز همشیرهٔ ارشدش علاوه بر قرآن، گلستان سعدی و کتاب های درسی سال های اوّل، دوّم و سوّم ابتدایی را به معظّم ‏له آموخت.
استاد معظم، در سال ۱۳۵۴ش از عراق رخت بسته و به قم مهاجرت کرد و از همان آغاز به سازمان امنیت احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. این مسئله چندین بار تکرار شد که به لطف خدای متعال توانست رهایی یابد.با توجّه به وضعیّت نامناسب مدارس آن روز و نیز به منظور فراگرفتن کامل زبان عربی،والد استاد وی را برای تحصیلات ابتدایی به مدرسهٔ "منتدی النّشر" که زیر نظر مرحوم آیت اللّه محمّد رضا مظفّر رضوان‏ الله ‏تعالی ‏علیه اداره می ‏شد، فرستاد. از ابتدا به کلاس سوّم رفت و تا کلاس اوّل متوسّطه را در همان مدرسه به تحصیل ادامه داد.
پس از آن، با راهنمایی مرحوم پدرش به تحصیلات حوزوی روی آورد. از این رو، از سال ۱۳۴۷ش تحصیلات حوزوی را شروع کرد.
دروس مقدّمات و سطوح را و برخی از دروس (نظیر شرح صمدیه، حاشیهٔ ملاعبدالله، مقداری از معالم و مقداری از شرح لمعه، کفایه و رسائل) را نزد مرحوم پدرش خواند و بقیّه را نزد اساتید و علمای بارز حوزهٔ علمیّه نجف از جمله: مرحوم آیت‏ الله سید عزالدّین بحرالعلوم رحمة الله علیه (مقداری از لمعه)، آیت اللّه العظمی سیّد کاظم حائری رحمة الله علیه (اصول فقه و بخش اعظم رسائل)، شهید آیت‏ الله شیخ محمّدتقی جواهری رحمة الله علیه (بخشی از مکاسب)، مرحوم آیت اللّه شیخ عبدالمجید روشنی رحمة الله علیه (مقداری از مکاسب)، آیت اللّه سیّد محمود هاشمی شاهرودی حفظه الله (بخشی از مکاسب)، مرحوم آیت ‏الله حاج سیّد عبّاس خاتم‏ یزدی رحمة الله علیه (مقداری از کفایه)، مرحوم آیت ‏الله سیّد حسن مرتضوی رحمة الله علیه (بخشی از کفایه)، مرحوم آیت اللّه حاج آقا مصطفی خمینی رحمة الله علیه (تفسیر و علوم قرآن)، مرحوم آیت اللّه معرفت رحمة الله علیه (تفسیر و علوم قرآن)، مرحوم آیت اللّه شهید سیّد محمّدباقر حکیم رضوان الله تعالی علیه (تفسیر و علوم قرآن)، و مرحوم آیت ‏الله شیخ عباس قوچانی رضوان الله تعالی علیه (حکمت شرح منظومه و جلد اوّل و دوّم اسفار) گذراند.
پس از اتمام سطح در سال ۱۳۵۳ش، مراحل عالی دروس حوزوی (درس‏ خارج فقه و اصول) را از محضر اساتید بزرگی چون مرحوم آیت اللّه العظمی خویی رحمة الله علیه (قسمتی از مباحث زکات) و مرحوم شهید آیت اللّه العظمی سید محمد باقر صدر رضوان الله علیه (بخشی از مباحث علم اصول و مباحث طهارت) و همچنین در جلسات اخلاقی مرحوم حضرت امام خمینی رضوان ‏الله‏ تعالی ‏علیه (در ایام تبعیدشان به نجف) بهره مند شد.
 
 فعّالیت‏ های سیاسی:
حضرت استاد، فعّالیّت های سیاسی خود را در نجف اشرف آغاز کرد.
وی در اثر علاقهٔ شدید به حضرت امام در بیت معظّم ‏له رفت و آمد داشت و در نشر آثار و اعلامیّه ‏ها و کتاب "حکومت اسلامی" امام، در عراق فعّالیّت می ‏کرد. از سوی دیگر، در جلسات درس مرحوم آیت اللّه العظمی سید محمد باقر صدر (رحمة الله علیه) نیز حضور فعّال داشت.
در نتیجهٔ این فعّالیّت ها و ارتباطی که با جوانان دانشگاهی در عراق داشت، تحت تعقیب دستگاه امنیّتی رژیم بعث قرار گرفت و حدود یک سال، زندگی مخفیانه داشت.
استاد معظم، در سال ۱۳۵۴ش از عراق رخت بسته و به قم مهاجرت کرد و از همان آغاز به سازمان امنیت احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. این مسئله چندین بار تکرار شد که به لطف خدای متعال توانست رهایی یابد.در سال ۱۳۵۷ش به دلیل یک سخنرانی انقلابی در خوانسار تحت تعقیب قرار گرفت. و با اوج‏گیری انقلاب در سال ۱۳۵۷ش فعّالیت ‏های سیاسی خود را بر علیه رژیم ستم شاهی تشدید نموده و در شهرستان ‏های مختلفی چون: اراک، خوانسار و دزفول به سخنرانی و فعّالیت‏ های انقلابی پرداخت.
 
 فعّالیت‏ های علمی در قم:
در ایام اول اقامت در قم مورد عنایت حضرت امام‏ خمینی (رحمة الله علیه) که در آن دوران در نجف به‏ سر می‏ برد قرار گرفته بود تا آنجا که در خصوص ایشان، حضرت امام دو نامهٔ مستقل از نجف به ایران نوشته‏ اند (یکی خطاب به فرزندشان مرحوم حاج احمد آقا رضوان الله علیه در مرقومه ی شریف ایشان به صبیّه ی خود خانم مصطفوی، و دیگری به برادرشان آیت‏ الله پسندیده رضوان الله علیه) که به وضع ایشان رسیدگی شود و مورد اهتمام قرار گیرد. این دو نامه جزو اسناد منتشر شده در صحیفه ی نور جلد دوم صفحه ۵۰۳ و جلد سوم صفحه ۱۳۳ از نامه ‏های حضرت امام  رحمة الله علیه است.
  
آیت‏ الله اراکی (دامت برکاته) از آغاز ورود به قم به همکاری با شهید قدّوسی و شهید بهشتی رضوان الله علیهما
در مدرسة حقّانی دعوت شد و به تدریس علوم حوزوی در مدرسة حقّانی و نیز فعّالیت‏ های سیاسی بر علیه رژیم ستم شاهی پرداخت.
ایشان به استثنای سال های ۶۰ تا ۶۱ و نیز ۶۵ تا ۶۷ (حدود ۴ سال) که در خوزستان به مسئولیت های متعدّدی اشتغال داشت، در بقیّهٔ اوقات (تا سال ۷۳) به طور مستمر در درس های خارج آیات عظام: وحید خراسانی (نزدیک به یک دورهٔ کامل)، مرحوم میرزا کاظم تبریزی (خارج فقه: بخشی از مباحث صلاة و بحث اراضی موات و مکاسب محرّمه، به مدت ۴ سال) و سیّد کاظم حائری (خارج اصول و خارج فقه: مباحث طهارت، اجاره، حکومت اسلامی، اراضی موات، ولایت امر، خمس، اجتهاد و تقلید، و قضاء) شرکت جست و تحصیلات فقهی و اصولی خود را تکمیل کرد.
معظم له اغلب آن درس ها را تقریر کرده است.
همچنین دروس حکمت الهی و فلسفه غرب را از جلسات درس مرحوم استاد آیت اللّه شهید مطهّری رضوان الله تعالی علیه (اسفار)، مرحوم شهید آیت اللّه بهشتی رحمة الله (فلسفهٔ هگل، در ایّام تعطیل بین سال های ۱۳۵۵ - ۱۳۵۷ش)، آیت اللّه جوادی آملی حفظه الله و آیت اللّه مصباح یزدی دام ظلّه (نهایة الحکمة) بهره جست.
وی از سال‏ های آغاز تحصیل، به تدریس علوم حوزوی به تناسب هر دوره و مرحله پرداخت و از سال ۱۳۵۳ش به تدریس سطوح عالی در حوزهٔ نجف و سپس در حوزهٔ قم پرداخت.
 
 ورود به عرصهٔ استان خوزستان:
پس از پیروزی انقلاب جهت فعّالیت‏ های فرهنگی از سوی دفتر حضرت امام رحمة الله علیه به اهواز و سپس خرّمشهر و آبادان اعزام شد و از آن تاریخ فعّالیت‏ های فرهنگی گسترده ‏ای در خوزستان و به ویژه خرّمشهر آغاز نمود.
در سال ۱۳۵۸ش در خرّمشهر نخستین حوزهٔ علمیه را به نام «مرکز الدراسات الإسلامیة» تأسیس نمود و نیز مرکز فرهنگی «التوعیة الإسلامیة» جهت ترویج فرهنگ اسلامی در شهر و روستاهای اطراف پایه‏ گذاری کرد و فعّالیت فرهنگی گسترده‏ ای را در آن منطقه به راه انداخت.
در آغاز سال ۱۳۵۹ش از سوی مرحوم شهید بهشتی و قدّوسی رضوان الله علیهما به عنوان حاکم‏ شرع آبادان و خرّمشهر منصوب شد و در کنار فعّالیت‏ های فرهنگی به فعّالیت قضایی در این دو شهر پرداخت.
 
 حضور در جبه ‏های دفاع مقدس:
پس با آغاز جنگ تحمیلی در شهریورماه سال ۱۳۵۹ش در کنار رزمندگان در خطوط مقدّم جبهه‏ های خرّمشهر به دفاع از اسلام و میهن اسلامی و پشتیبانی و تقویت رزمندگان اسلام پرداخت و پس از سقوط خرّمشهر با تداوم حضور در جبهه‏ های نبرد در آبادان دفاع از مرزهای اسلامی و تقویت و حمایت فکری و عملی از رزمندگان را ادامه داد. او شخصاً در عملیات‏ های رزمی گوناگونی در کنار رزمندگان اسلام حضور یافته و نقش مؤثّری در تقویت روحیه رزمندگان اسلام در جبهه‏ های نبرد آبادان و خرمشهر ایفا نمود. او با حضور مستقیم در عملیات بیت المقدس در کنار رزمندگان در فتح خرّمشهر مشارکت نموده و در این عملیات مجروح شد.
در سال ۱۳۶۲ش شاخه نظامی مجلس اعلای انقلاب‏ اسلامی عراق را تأسیس نمود که بعدها به «سپاه نهم بدر» معروف شد. وی از سال ۱۳۶۶-۱۳۷۵ش مسئولیت نمایندگی ولیّ‏ فقیه در نیروهای سپاه بدر را نیز بر عهده داشت.
 
 فعّالیت‏ های قضایی و علمی در خوزستان:
آیت‏ الله اراکی حفظه الله تعالی در سال ۱۳۶۰ش به عنوان ریاست دادگاه‏ های انقلاب‏ اسلامی خوزستان منصوب شد و مهم‏ ترین نقش را در پاکسازی خوزستان و به ویژه مناطق جنگی از عناصر گروهک‏ها و برقراری امنیت کامل در شهرهای خوزستان ایفا نمود.
با حضور در شهر اهواز در سال ۱۳۶۰ش در کنار فعّالیت قضایی به تدریس در حوزهٔ علمیهٔ اهواز پرداخته و نقش مؤثری در فعّالیت‏ های فرهنگی سطح شهر و تقویت و حمایت مراکز و نیروهای فعال فرهنگی ایفا نمود.
در سال ۱۳۶۰ش علاوه بر مسئولیت‏ های قضایی پیشین، ریاست کل دادگستری استان خوزستان را به عهده گرفت و تحوّلی بنیادین در ساختار دادگستری به وجود آورد که حضور گستردهٔ فقیهان وارسته و قضات متعهّد در ترکیب دادگستری خوزستان از جلوه‏ های این تحول بود.
در سال ۱۳۶۲ش جهت ادامهٔ فعّالیت‏ های علمی به حوزهٔ علمیهٔ قم بازگشت و به ادامهٔ درس و تدریس در این حوزه پرداخت.
 
 امامت جمعهٔ شهرستان دزفول:
پس از رحلت مرحوم آیت‏ الله قاضی رحمة الله علیه (نخستین امام جمعهٔ شهرستان دزفول پس از انقلاب) در آغاز سال ۱۳۶۵ش بنا به درخواست مردم دزفول از سوی حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه) به عنوان نمایندهٔ ایشان و امام جمعهٔ دزفول منصوب گشت.
با حضور در شهر جنگ‏ زدهٔ دزفول، فعّالیت‏ های گسترده‏ ای در خدمات‏ رسانی به مردم انجام داد که تسریع در بازسازی شهر، تکمیل و تجهیز بیمارستان بزرگ دزفول، حلّ مشکل زمین مسکونی مردم، تأسیس مجتمع بزرگ فرهنگی دزفول، توسعه حوزهٔ علمیه، تأسیس دانشکدهٔ اصول دین (واحد دزفول)، تأسیس بنیادهای خیریهٔ متعدّد (از جمله: بنیاد خیریهٔ امام خمینی رحمة الله)، راه‏ اندازی و دبیرکلی کنگرهٔ بزرگ شیخ انصاری (رضوان الله)، راه‏ اندازی جنبش مدرسه‏ سازی، کمک در راه‏ اندازی دانشگاه‏ های آزاد و پیام‏ نور، مجوّز راه‏ اندازی دانشکده علوم پزشکی دزفول، کمک به توسعه راه‏ اندازی شاخه شمالی دانشکدهٔ شهید چمران دزفول، بازسازی مساجد، راه‏ اندازی هستهٔ مرکزی حزب‏ الله دزفول، و ده‏ ها توسعهٔ فرهنگی و خدماتی دیگر و نیز فعّالیت‏ های گوناگون دیگر در جهت خدمت به مردم، بخشی از فعّالیت‏ های ایشان در دورهٔ تصدّی امامت جمعهٔ دزفول بود که در نتیجهٔ این فعّالیت‏ های استثنایی فرهنگی و خدماتی در سطح شهر، از سوی شورای مرکزی ائمّهٔ جمعه به عنوان «امام جمعهٔ نمونه کشور» برگزیده شد.
 
 تأسیس مجمع اندیشهٔ اسلامی:
آیت‏ الله اراکی دام ظلّه در سال ۱۳۶۶ش با همکاری جمعی از اندیشمندان حوزوی «مجمع اندیشهٔ اسلامی» را در قم تأسیس نمود که خدمات علمی فراوان آن بر اهل فضل و علم پوشیده نیست. از جمله این فعّالیت‏ ها انتشار دورهٔ کامل آثار شیخ انصاری (رحمة الله) و احیای برخی کتاب‏ های نفیس علمای شیعه و تأسیس و انتشار مجلهٔ علمی «الفکر الإسلامی» و ده‏ ها عنوان کتاب دیگر که برخی از آنها کتاب سال معرفی شده است.
 
 ورود به مجلس خبرگان رهبری:
معظّم‏ له، در سال ۱۳۶۹ش از سوی مردم شریف خوزستان به دورهٔ دوّم مجلس خبرگان رهبری راه یافت و مجدّداً در سال ۱۳۷۷ش به نمایندگی از این استان در مجلس خبرگان برگزیده شد و به عضویت کمسیون تحقیق، در این مجلس، درآمد.
مسئولیّت‏ های پیشین و حال:
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، مسئولیت روحانیت سنگین‏ تر شد. بر همین اساس، معظم‏ له آمادگی یافت تا هر وظیفه‏ ای که به ایشان محوّل شود، بپذیرد:
ریاست دادگاه‏ های انقلاب اسلامی آبادان و خرّمشهر به دستور آیت الله شهید قدوسی در سال ۱۳۵۹هجری شمسی اوّلین مسئولیت ایشان بود.
در سال ۱۳۶۰هجری شمسی نیز ریاست دادگاه‏ های انقلاب اسلامی خوزستان، و در سال ۱۳۶۱هجری شمسی با حفظ سمت، ریاست دادگستری خوزستان را به عهده گرفت.
 در سال ۱۳۶۲هجری شمسی به علّت شدّت اشتیاق به ادامهٔ تحصیل و نیز سپری شدن شرایط بحرانی اوایل جنگ به حوزه علمیّه باز گشت و از مسئولیت های یاد شده، استعفا کرد.
 در سال ۱۳۶۲هجری شمسی شاخهٔ نظامی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را تأسیس نمود که بعدها به "سپاه نهم بدر" معروف شد. و از سال ۱۳۶۶ - ۱۳۷۵هجری شمسی مسئولیت نمایندگی ولیّ فقیه در نیروهای سپاه بدر را نیز بر عهده داشت.
 در سال ۱۳۶۵هجری شمسی بنا به درخواست مردم دزفول، به امامت جمعهٔ دزفول و نمایندگی حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه) در آن شهرستان منصوب شد و تا آخر جنگ به طور مستمر، در آنجا حضور داشت.
 پس از استعفا از دادگستری، مسئولیت هایی نظیر: حاکم شرع هیئت های واگذاری زمین خوزستان (۱۳۶۲ - ۱۳۷۳هجری شمسی) و نیز نمایندگی ولیّ فقیه در دانشگاه شهید چمران اهواز (۱۳۶۹ - ۱۳۷۴هجری شمسی) را بر عهده داشت.
معظّم‏ له، در مدّت جنگ و به ویژه در هنگام تصدّی امامت جمعهٔ دزفول، در جبهه‏ های حق علیه باطل در کنار رزمندگان حضور داشت و موجب تشویق و دلگرمی آنان بود.
 در سال ۱۳۶۹هجری شمسی از سوی مردم شریف خوزستان به مجلس خبرگان رهبری راه یافت.
 در سال ۱۳۷۳هجری شمسی به عنوان نمایندهٔ مقام معظّم رهبری در اروپا به انگلیس اعزام شد.
 معظّم‏ له، پس از نزدیک به ۱۰ سال جهاد و فعالیت در کلیهٔ عرصه‏ های علمی فرهنگی و اجتماعی در اروپا، در خرداد ماه سال ۱۳۸۳هجری شمسی بار دیگر به حوزهٔ علمیهٔ قم بازگشت کرد تا در این نهاد علمی مقدّس خدمت نماید.
 معظّم له پس از بازگشت از انگلیس علاوه بر تدریس دروس خارج فقه و اصول و تألیف کتب و مقالات متعدد به تأسیس مرکز جامع علوم اسلامی و مدرسه عالی امیر المؤمنین علیه السلام (جهت تعلیم طلاب خارجی) همت گماشت و مسؤلیت های مختلفی از جمله عضو مطالعات راهبردی و عضو هیئت امنای دانشکده اصول دین و  عضو هیئت امنای جامعة المصطفی العالمیة و عضو هیئت علمی بعثه مقام معظم رهبری را عهده دارند.
 حضرت آیت الله اراکی (دامت برکاته) با حکم حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله) در تیر ماه ۱۳۹۱ هجری شمسی به سمت دبیر کلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی  در آمدند.
 معظم ‏له، از همان آغاز تحصیل، پس از اتمام هر دورهٔ تحصیلی و انتقال به مرحلهٔ بعد، مرحلهٔ قبلی را تدریس می ‏کرد. هنگامی که در نجف بود، مقدمات را تا سطح لمعه تدریس کرد و پس از انتقال به قم، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، نهایة الحکمة، شرح منظومه، اسفار، اشارات، شرح تجرید و کفایة الأصول را تدریس نمود.
در اهواز نیز به تدریس مکاسب، رسائل و شرح لمعه اشتغال داشت.
همچنین از آغاز ورود به قم در مدرسهٔ حقّانی، دروسی نظیر انشای عربی، فلسفه و اصول عقاید را تدریس کرد و پس از شهادت مرحوم آیت الله قدوسی (رضوان الله) در مدرسهٔ شهیدین، به تدریس رسائل و شرح لمعه نیز مشغول شد.
همچنین، از آغاز اعزام به انگلستان جهت نمایندگی از مقام معظم رهبری (حفظه الله) و پس از تأسیس حوزهٔ علمیّه در پایتخت این کشور (لندن)، به تدریس خارج فقه (مباحث حکومت اسلامی و قضاء) و اصول پرداخت، علاوه بر آن دروسی نظیر فلسفه، رسائل، مکاسب، حلقات اصول، تفسیر قرآن به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی نیز مشغول شد.
در حال حاظر حضرت آیت الله اراکی (حفظه الله) مشغول تدریس درس خارج اصول فقه و خارج فقه نظام سیاسی و خارج فقه نظام اقتصادی و خارج فقه نظام فرهنگی و تفسیر در حوزهٔ علمیهٔ قم می‏ باشد.
استاد معظم در سال 2012 میلادی موفق به اخذ مدرک دکترای فلسفه ی غرب از دانشگاه پورتموث لندن شدند که تز دکترای ایشان کتابی به نام آزادی و علیّت است.
 معظّم ‏له، با وجود مشغله ‏های کاری به خدمت در عرصهٔ تألیف توجّه خاصّی داشته و دارند و تاکنون آثار زیادی به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی را به رشتهٔ تحریر درآورده اند، از جمله:
 آثار فارسی:
۱. نقد ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق.
۲. مبانی جهان‏ بینی اسلامی.
۳. نگاهی به رسالت وامامت.
۴. درآمدی بر عرفان اسلامی.
۵. کاوشهائی در مبانی نظری حکومت دینی.
۶. دوره ها و پیشگامان بیداری اسلامی.
۷. آزادی و علیّت(آماده چاپ).
۸. امامت در قرآن (آماده چاپ).
۹. اصول عرفان ناب سجادی (آماده چاپ).
۱۰. اقتصاد اسلامی جلد اول (آماده چاپ).
۱۱. فقه نظام سیاسی جلد اول (آماده چاپ).
۱۲. فقه نظام فرهنگی (در دست تألیف).
۱۳. اصول فقه نوین جلد اول.
۱۴. اصول فقه نوین جلد دوم (آماده چاپ). 
 آثار عربی:
۱. الولایة الإلهیّة وولایة الفقیه.
۲. مدخل إلی منهج المعرفة الإسلامیّة.
۳. المعرفة الإسلامیة، منهجاً و تصوراً.
۴. نظریة النص علی الإمامة فی القرآن الکریم.
۵. صلح الإمام الحسن وثورة الإمام الحسین علیهما السلام.
۶. حوار فی الإمامة.
۷. مدخل إلی العرفان الإسلامی.
۸. الأسس النظریة للدولة الإسلامیة.
۹. أساس الحکم فی الإسلام.
۱۰. معالم الفکر الأصولی الجدید.
۱۱. حجّیة سنة الصحابی، دراسة و نقد.
۱۲. الصحوة الإسلامیة المعاصرة، أدوار وروّاد.
۱۳. نظریة الحکم فی الإسلام.
۱۴. ثبوت الهلال.
۱۵. سنن التطور الاجتماعی فی القرآن الکریم.
۱۶. سنن القیادة الاهیة فی التاریخ.
۱۷. کتاب الخمس مجلد الاول.
۱۸. کتاب الخمس مجلد الثانی.
۱۹. الموازین الشرعیّة لشعائر الحسینیة.
۲۰. کتاب القضاء (آمادهٔ چاپ).
۲۱. ملکیّة المعادن فی الفقه الاسلامی (آماده ی چاپ).
۲۲. مبدأ العلیة و الإرادة (در دست تالیف).
 
 آثار انگلیسی:
۱. Contemporary Islamic Awakening.
 استاد معظّم مقالات فراوانی نیز نوشته اند که در مجلات مختلفی مانند: رسالة القرآن، رسالة الثّقلین، الفکر لاسلامی، التّوحید (عربی) و... منتشر شده ‏است.
علاوه بر آنچه ذکر شد، مقدّمه ‏ای بر شرح ‏ارشاد مقدّس ‏اردبیلی نیز توسط استاد نگاشته شده است که در سال  ۱۳۹۷هجری قمری با تحقیق و تصحیح حضرات آیات: مجتبی ‏عراقی، اشتهاردی و یزدی منتشر شده است.
معظّم له در زمینهٔ تصحیح نیز فعّالیّت داشته اند وکتاب "مقالات الأصول" مرحوم محقّق‏ عراقی (رحمة الله علیه) را با همکاری حجت الاسلام و المسلمین سیّد مُنذر حکیم تحقیق کرده است که توسط مجمع اندیشهٔ اسلامی منتشر شده است.
کتاب "اللّوامع الالهیّة فی المباحث الکلامیّة" تألیف مقداد سیوری را نیز با همکاری حجت الاسلام و المسلمین سیّد عمار ابورغیف تصحیح کرده اند که توسط مجمع اندیشهٔ اسلامی منتشر شده است.
علاوه بر آنچه بیان شد، ایشان نوشته هایی در زمینهٔ فقه استدلالی در ابواب: صلاة، صلاة جمعه، صلاة مسافر، اجتهاد و تقلید و نیز اصول و فلسفه دارند که در دست تألیف می باشند.