حسین محدث نوری فرزند محمد تقی محدث نوری مازندرانی طبرسی و نوهٔ علی محمد مازندرانی طبرسی مستوفی، محدث و چهره سرشناس علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری بود.
این فقیه امامیه، مفسر و شاعر در ۱۸ شوال ۱۲۵۴ قمری در روستای یال رود از توابع نور مازندران به دنیا آمدو در ۲۷ جمادی ۱۳۲۰ هجری قمری در نجف درگذشت. وطن زمستانه خاندان نوری روستای سعادت آباد؛ از روستاهای بخش چمستان نور است. از القاب وی می توان به خاتم المحدثین،علامه نوری، میرزای نوری، محدث نوری و حاجی نوری اشاره کرد. وی دائی و پدر همسر شیخ فضل الله نوری بود.
محدث نوری در سن ۶۴ سالگی در سامرا در اثر مسمومیت درگذشت. آرامگاه او در نجف و در حرم مولا علی بن ابی طالب (ع) قرار دارد.
پدر نوری دانشوری بود به نام آیت الله میرزا محمد تقی نوری طبرسی (۱۲۰۱-۱۲۶۳ق) که مرجع تقلید مردمان زیادی در نور و مازندران بود. پدر او از جمله شاگردان بنام حکیم آیت الله ملاعلی نوری بود. پدر محدّث نوری در حالی که ایشان تنها کودکی ۸ ساله بود درگذشت. همسر محدث نوری عزیز بروجردی فرزند شیخ عبدالرحیم بروجردی بود. او دارای چهار برادر نیز بود. برادران نوری به ترتیب عبارت اند از:
حاج میرزا هادی، ایشان پس از مدت مدیدی تحصیل علم در حوزه نجف به وطن باز می گردد و سیزده سال مرجعیت نور و مازندران را به عهده می گیرد، تا اینکه در حدود ۱۲۹۰ ق می میرد.
آقامیرزا علی، که بعد از برادر بزرگش مرجعیت و ریاست دینی نور و مازندران را به عهده داشت.
میرزا حسن نوری، از مدرسان فقه و اصول.
میرزا قاسم نوری، از مدرسان فقه و اصول
در خاندان نوری به دو خواهر درتاریخ اشاره شده است: یکی همسر ملافتح الله نوری و مادر شیخ موسی نوری است و دیگری اسیه مجتهد نوری همسر عباس نوری پیشنماز. اشتهار این بانو بداناست که ایشان مادر فضل الله نوری -- داماد دایی محدث نوری -- است.
میرزای نوری دارای کتابخانه جامع و معتبری بود ولی این کتابخانه پس از مرگ میرزا و قتل شیخ فضل الله نوری به کلی پراکنده شد. بسیاری از کتب میرزا حسین نزد فرزندان شیخ فضل الله نوری ماند. بعدها تعدادی از این کتب، توسط سید حسین طباطبایی بروجردی خریداری و به کتابخانه او در نجف منتقل شد.
محدث نوری حدود سی کتاب نوشته است. وی در مقدمه کتاب مستدرک الوسائل می نویسد: «عالم کامل، متبحر خبیر، محدث نقّاد و آگاه، نشر دهنده آثار، جمع آورنده روایات، شیخ محمد بن حسن حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه روایات و احادیث فراوانی را از میان کتابهای روایی علما و اصحاب جمع آوری نموده است؛ روایاتی که برای جان لذت بخش و برای دیده نور چشم است... ؛ ولی با مراجعه به دیگر کتابهای روایی اصحاب، به بخش دیگری از روایات برخوردم که کتاب ارزشمند وسائل آنها را در برندارد... و بعد از سعی و تلاش فراوان و جستجوی سخت در کتابهای روایی توانستم این مجموعه بزرگ و ارزشمند را جمع آوری نمایم که روایات آن در حدود روایات وسائل است و همچون روایات آن ارزشمند و گرانبها می باشد». این منابع شامل ۷۵ کتاب روایی معتبر شیعه است و در مجموع بیش از ۲۳ هزار روایت دارد.
برخی از کتاب های وی:
مستدرک الوسائل
کلمة طیبة
لؤلؤ و مرجان؛ در رد خرافات و تحریفات عاشورا
دارالسلام (در تعبیر خواب و اخلاق)
نجم الثاقب
فصل الخطاب
مواقع النجوم و شجره نامه ای در سلسله اجازات نوریان
نفس الرحمان فی فضائل سیدنا سلمان
معالم العبر
میزان السماء
جنة المأوی (در مورد امام زمان عج)
فیض القدسی؛ در خصوص زندگانی علامه مجلسی
کشف الاستار؛ در خصوص امام زمان عج
صحیفه ثانیه علویه
صحیفه اربعه سجادیه
سلامة المرصاد
مستدرک مزار بحار
حاشیه بر منتهی المقال
