loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

مرتضی احمدی

مرتضی احمدی (زادهٔ ۱۰ آبان ۱۳۰۳ تهران، درگذشتهٔ ۳۰ آذر ۱۳۹۳ تهران) بازیگر سینما و تلویزیون، صداپیشه و خواننده اهل ایران بود. او در چهار عرصهٔ «سینما، تلویزیون، رادیو و تئاتر» بازیگری صاحب سبک، در هنر دوبلاژ گوینده ای با یک صدای خاص و منحصربه فرد (و به واقع بی جای گزین) و نیز یادآور عصر طلایی دوبله در کشورمان بود. در نگارش کتاب هایش نیز نویسنده ای یکّه، خوش قلم و توانا نشان می داد. کتاب هایی که هر یک برآمده و چکیده ای از سال ها پرسه زدن و جدیت در یکی از عرصه های مورد علاقه و فعالیتش بودند. در هنر آواز و موسیقی نیز یکی از معدود خوانندگان سبک بیات تهران بود، به علاوه این که نام و صدایش در زمرهٔ انگشت شمار پیش پرده خوانان قدیم برده می شد. او کسی بود که از هر انگشتش هنری در حد کمال یا دست کم نزدیک به کمال یافتگی می بارید و خالق گنجینه ای از چند هنر مختلف به شمار می رفت .
از جمله فعالیت های دیگر مرتضی احمدی گردآوری و نگارش فرهنگ عامیانه (فولکلور) تهران است. او در این زمینه کتاب های: (کهنه های همیشه نو)، (فرهنگ بر و بچه های تِرون)، و (پرسه در احوالات تِرون و تِرونیا) را تألیف کرده است. علاوه بر تألیفاتش در حوزه فرهنگ نویسی، او برخی از قدیمی ترین ترانه های کوچه بازاری تهران را به صورت (ضربی خوانی) بازخوانی کرده است.
احمدی در ۱۳۰۳ در جنوب تهران از خانواده تفرشی تبار به دنیا آمد. پدرش سَقط فروش بود. برای تحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت و بعد از آن به دبیرستان شرف و دبیرستان روشن رفت.

در شانزده سالگی ورزش باستانی و فوتبال را شروع کرد و به همراه تیم فوتبال دبیرستانش در مسابقات آموزشگاه های تهران رتبه هایی به دست آورد. بعدها در تیم فوتبال راه آهن تهران و پس از آن در باشگاه راه آهن بازیکن و مربی (تا سال ۱۳۲۵) شد.
پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در ۱۳۲۱ با کمک عده ای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را روبه روی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پرده خوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر مطلع شد و او را از خانه بیرون کرد. مرتضی احمدی پس از مدتی هم زمان با هنرپیشگی در راه آهن تهران به عنوان تعمیرکار استخدام شد.

مرتضی احمدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پرده ها آواز خواند و نیز اولین بار (در ۱۳۲۲) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار محبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پرده ها ترانه ای دیگری به نام «کارگرم من» را اجرا کرد که به استقبال کارگران راه آهن و پس از آن منجر به اعتصاب کارگران راه آهن گردید که در نتیجه، مرتضی احمدی به بخش حسابداری راه آهن منتقل شد و پس از پایان اعتصاب دستگیر شد و در کلانتری تعهد کرد از آن به بعد ازاجرای آن پیش پرده خوداری کند.

پیش پردهٔ دیگری نیز با اجرای احمدی به نام «قدس شاهین» (دربارهٔ ماجرای تجاوز جنسی عده ای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد؛ ولی پس از اجرای مجدد آن در پاییز ۱۳۲۳ در جمعی خصوصی، محکوم شد شش ماه به کرمان تبعید شود که با پیگیری محمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد. چندتا از پیش پرده های دیگر با اجرای احمدی نیز توقیف شده است، از جمله پیش پرده ای به نام «پیرهن زرده» که دربارهٔ گروه های فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد می پوشیدند بود و به کتک خوردن مرتضی احمدی و بازداشت او انجامید و پیش پرده ای به نام «کارمند دولت» که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راه آهن شد ولی با اعتراض احمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.

مرتضی احمدی در بهار ۱۳۲۴ از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم «آفتاب شرق» بازیکن و مربی بود آشنا شد. در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آن جا شاهد ترور محمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احمدی انجامید که پس از بازجویی و اثبات بی اطلاعی اش از ماجرا، آزاد شد.

احمدی در ۱۳۲۳ به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران)به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامه های کمدی اجرا کند. در دوره های مختلفی در رادیو کار کرد و از جمله تیپی به نام «بابا جاهل گریان» اجرا کرد و به سبک های مختلف ترانه و آواز خواند. در فروردین ۱۳۵۳ نقش اول سریال پربینندهٔ هردمبیل، نوشتهٔ پرویز خطیبی را بازی کرد در نظرخواهی از مردم در سال ۱۳۵۶ به عنوان محبوب ترین هنرپیشهٔ رادیو انتخاب شد.

وی در ۱۳۲۶ گویندهٔ فیلم های خارجی شد و از اعضای اولیهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم (تأسیس در ۱۳۴۲) بود.

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ احمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت؛ ولی پس از بازگشت به تهران از نو کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تک مضراب از سر گرفت. از سریال های تلویزیونی دیگری که بازی کرده است می توان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (۱۳۵۶)، آئینه و زیر بازارچه (۱۳۷۷، رضا ژیان) نام برد.

در فروردین ۱۳۴۹ نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانهٔ عنوان بندی فیلم حسن کچل را، ضربی خوانی کرد (که به نام روحوضی نیز شناخته می شود). در همین سبک در ۱۳۲۸ پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد. مرتضی احمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده است، این ترانه هااز نوشته های نصیری فر، نویسندهٔ کتابی است به نام مردان موسیقی سنتی و نوین ایرانکه بیشتر کارهای موزیکال مرتضی احمدی از آن کتاب گرفته شده است.
احمدی در ۹ مرداد ۱۳۳۴ با یکی از همکارانش در راه آهن به نام زهرا جوانشیر ازدواج کرد که در۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۰ بر اثر سرطان درگذشت. احمدی از این ازدواج یک فرزند دختر به نام آزیتا (متولد ۱۳۳۷) و یک فرزند پسر به نام مازیار (متولد ۱۳۴۰) دارد.
  • زادروز
    1303
  • محل تولد
    تهران
  • تاریخ ثبت اطلاعات
    شنبه 13 دی 1393
  • شناسه
    21665
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی